De naam "pH" is de afkorting van "pondus Hydrogenium". Letterlijk betekent dit "gewicht van waterstof". De pH geeft dus een idee over de hoeveelheid waterstofprotonen.
Water bestaat uit H+ protonen en OH- ionen, wat vertaald wordt naar een schaal van 1 tot 14. Bij zuiver water, zijn er evenveel H+ als OH- ionen aanwezig, wat duidt op een neutrale waarde. Wanneer er meer H+ protonen zijn dan is de pH waarde onder de 7 en spreekt men van zuur. Een overwicht van OH- ionen, waarbij de waarde pH waarde boven 7 ligt, wijst op basisch.